समृद्धिको बहस र माननीय ज्युको विभेदकारी बिज्ञप्ति -गोपाल शिवा

दुबईमा निधन भएका पोखरा–१६ बाटुलेचौरका सम्मरबहादुर सुनारको किरिया गर्न सार्वजनिक किरिया समाजघर दिन बञ्चित गर्ने र जातीय विभेद गर्ने  आफु विशेषको निकट रहेका विभेदका दोषीलाई कानुनी कारबाही हूने बेला त्यसलाई अल्मल्याउने गरी गतिविधि नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) कास्की जिल्ला अध्यक्ष समेत रहेका गण्डकी प्रदेशसभा सांसद् मा. कृष्णबहादुर थापा  बाट भएको देखिन्छ । यसो गर्नु भनेको कानुनी कारबाहीलाई अवरुद्ध गर्नु पनि हो । मा. कृष्णबहादुर थापा द्वारा जारी उनको विज्ञप्तिले मनोसामाजिक चरित्रबारे धेरै बोलेको छ ।जुन संविधानको सपथ खादै माननीय बने त्यही संविधानले परिकल्पना गरेको समतामुल्क समाजको विरोध गरि जातीय बिभेदलाई मलजल गर्नु भनेको कुण्ठाग्रस्त मानसिकताको उपज मात्र होईन नश्लवादी मानसिकता र रङ्गभेदी मानसिकता हो। त्यती मात्र हैंन संविधानका बूँदा बूँदा पढ़ेका प्रदेशसभा सांसद् मा. कृष्णबहादुर थापाले जुन विज्ञप्ति जारी गरे त्यो घटनाले थप सांकेतिक अर्थ पनि राख्छ ।अझ  माननीय थापा लोकलज्जा प्रति अलिकति पनि चिन्तित रहेंनछन भने स्पष्ट हुन्छ । संविधानको मर्म अनुसार कतै आफ्ना बोलि, ब्यबहार र कामले सर्वसाधारणमा वितृष्णा पैदा होला कि ? भन्नेमा भन्दा पनि दण्डहीनताका मामलामा खुलेर अभिव्यक्ति सार्वजनिक गरेर चुनौती दिदै विज्ञप्ति लिएर लाखौ दलित समुदायको बिपक्षमा ठिंग उभिनु बाट‘काग कराउँदै गर्छ पिना सुक्दै गर्छ’ भन्नेमा ध्याउन भएको स्पष्ट देखिंनछ।

नेकपाको विधानमा जातीय विभेद गर्ने पार्टीको सदस्य हुन नसक्ने प्रावधान छ । केही महिनाअघि पार्टीले जारी गरेको आचार संहितामा पनि जातीय विभेदलाई पूर्णत निषेध गरिएको छ । संयोगले यतिबेला आफ्नो पार्टीको नेता भन्दै निसर्त रिहाइको माग गरेको घटनामा माननीय ज्यूँको हर्कतले सत्तारूढ दल समेत जोडिएको छ र जनमानसमा नकारात्मक भाव पैदा गरेको छ ।उनको हर्कतले कास्की जिल्लाका नेकपा कार्यकर्ता र सुबेच्छुकमा मात्र  होइन, देशै भरिका नेकपाका कार्यकर्ता र सुबेच्छुकले समेत लज्जा महसुस गर्नुपरेको छ । जातीय विभेदको विषयमा विज्ञप्ति जारी गरी पीडककै पक्ष लिने र दलित अधिकारको लडाईं लडिरहेकाहरुमाथि आँच पु¥याउने फोहोरी विज्ञप्तिको खेलमा आफूलाई अग्रसर बनाएर उनले आफ्नो बेइज्जती मात्र होइन, सिंगो नेकपाको बद्नाम पनि गरेका छन् । अतः यस घटनालाई नेतृत्वपंतिले कसरी लिने हो भने हेराई आम उत्पीडित समुदायमा छ।अर्कों तर्फ प्रहरी संगठनमा हज़ारौ दलित समुदायका युवायुवती समेत कार्यरत छन ।यसरी दलित उत्पीडितहरूको उजुरी दिएको पाँच दिनमा बल्ल–तल्ल प्रहरीले जाहेरी दर्ता गर्ने संस्कारको साक्षी बन्नु पर्दा आफु कार्यरत प्रहरी संगठनभित्र फिल्डमा खटिएका ति तमाम दलित समुदायका सिपाहीहरुको मनोबल कसरी दरो हुन्छ र कस्तो मानसिकता बन्ला ? पाँच दिनमा जाहेरी दर्ता गर्ने प्रहरी संगठन र विभेदकारी मानसिकताको जन्तर बाधेर विज्ञप्ति लेखेर /बोकेर हिड्ने आडम्बरीहरू माथि छानबिन र कारबाही अघि बढाउनु पर्छ । नत्र विभेद लाइ सामाजिक, कानुनी र राजनीतिक रूपमै मान्यता दिलाउने दण्डहीनताको डरलाग्दो नजिर स्थापित हुनेछ र समतामुलक समाजका लागि सबैभन्दा खतरनाक साबित हुनेछ ।

त्यसो त् सबैजसो बिभेदको घटनामा समाजका बिभेदकारी मानसिकताहरू बलियो पृष्ठभूमि बनेर बसेको छन ।फलस्वरूप जातीय भेदभाव सम्बन्धी केही उजुरी दर्ता भए पनि अदालतसम्म पुगी फैसला भएका मुदाहरू औलामा गन्न सक्ने मात्र छन् । यधपी सतहमा चाहिँ केही पात्र र घटनासित जोडिएर यसरी दिनहुँ प्रकट हुन्छ । माननीय थापा मात्र होईन कतिपय पढ़ेलेखेका समाजले गनेका चूनेकाहरु समेत समाजमा सामन्ती संस्कारलाई जीवन्त राख्न बिभेद जोगाउन यसरी नै ब्यबहार र वक्तव्यबाजी गरदै,विभेदका घटनाहरु ढाकछोप र मिलापत्र गराउन नेपाली समाज भित्रका कुसंस्कार र बिभेदहरूलाई संघारको यतापट्टि नै राख्न उद्धत छन।

बर्षौ देखि उत्पीड़नको जातोमा पिसिएर नेपाली समाजका कथित दलित समुदायमा बेचैनी र अधिरता त छ नै अझ कति दलितहरू बिभेदको यो स्वरूपलाई जस्ताको तस्तै स्वीकार गरि सामान्य ठान्दै सन्तोषमय जीवन पनि बाँचिरहेका छन् । ५० लाख भन्दा बढ़ी दलितको जनसंख्या छ। हज़ारौ जनप्रतिनिधि छन , हरेक प्रदेशमा उल्लेख्य संख्यामा माननीय देखि प्रदेश प्रमुख सम्म छन ।अझ हज़ारौको संख्यामा देश भित्र र बाहिर जुटेका दलित सरोकार राख्ने संघ संस्था देखि रास्ट्रिय दलित आयोग सम्म छन।तर उदेकलाग्दो कुरा के छ भने गण्डकी प्रदेशसभा सांसद् मा. कृष्णबहादुर थापाले जातीय बिभेदलाई जीवन्त राख्ने गरि विज्ञप्ति जारी गर्दा पनि र त्यसले सिर्जना गरेको माहोलमा चकमन्न छन।सार्वजनिक ठाऊमा विभेदको सुइरोले आफु जस्तै समुदायको एक दलितलाइ घोच्दा पनि देशभरिका दलितहरुलाई पिडाको अनुभव सम्म नभए जसरी मौनता देखाएका छन । यसरी सार्वजनिक रुपमा प्रताड़ित हुदा दलितहरू हिम्मत र मुटु नभएका नेपाली समाजका पात्रहरू हुन कि भन्ने प्रश्न पनि उठ्छ बेलाबेला । खासगरी अभावग्रस्त ग्रामीण जीवनका सधैंभरि दबाइएका दलित पात्रमा त्यस्तो भावना अस्वाभाविक पनि लाग्दैन । 

तर, त्यसको अर्थ दलित समुदायहरू निराशा र दुःखका एकनासे शृंखला हुन् भन्ने होइन । किनकी हाम्रो समाज अहिले संघारमा छ । यहाँ समाजलाई संघारको यतापट्टि नै राख्न चाहने माननीय थापाहरू र लोकतन्त्रमा आम देशका नागरिक सरह आफु र आफ़ना समुदाय बाच्न उतापट्टि धकेल्न चाहनेहरू छन  ।भलै समयसँगै बिभेद र निषेध गर्ने थापा क़ाज़ीहरूको तयतारिका झनै समृद्ध हुँदै पनि जाला तर, निरन्तर बिभेद भोगेर आफुलाई /दलित समुदायलाई नै फराकिलो पार्न ,धारिलो बनाउन र क्रान्तिको अग्रपंतिमा छाती खोलेर पाठ सिकाउन दलितहरू पनि उत्तिकै माहिर छन् भन्ने कुरा ऊबेलाका बिसे नगर्ची देखि जनयुद्दमा विचार र बन्दुक बोकेर अघि लागेका दलित समुदायलाई हेरे पुग्छ। अक्सर उत्पन्न हुने विद्रोहभाव, व्यवहारमा प्रकट हुने विद्रोहले समाजमा उथलपुथल ल्याएका छन र भोलि त्यों दिन हाम्रो समाजमा न आउला भन्न सकिन्न। नेपाली समाजको तल्लो तप्कामा बिभेद, अन्याय र अत्याचारलाइ झेल्दै बसेकाहरु लाई विभेदैविभेदको जञ्जालमा फँसाएर सत्तामा हावी हुने काजीहरूको कर्तुतहरु स–साना लाग्ने सामाजिक मुद्दाले भोलि राजनीतिक असन्तोष र विद्रोहलाई जन्मदिन सक्छ  ।नीति निर्माण तहमा पुगेका , राज्य हाक्नेहरुले यसरी नै पक्षपातपूर्ण विज्ञप्ति जारी गर्ने भने यो भुसभित्रको आगो भित्रभित्रै फैलिएर अझै ठूलो विनाश निम्त्याउन पनि सक्ने अवस्थामा पुग्न सक्छ।  

अत : जुन आस्था र बिस्वास राखेर चुनाव जितायो उहि ठाऊमा पुगे पछि संविधान नै नचाहिए जस्तो ... विधिको शासन नै आवश्यक नभए जस्तो गर्छन भने ,हाम्ले जिताएकाहरुले ठूलो र सानोको तह बनाउछ्न भने , भेदभावको बीउ रोप्छन भने र समाजलाई विभाजित गर्छन भने हामी सवै मिलेर सच्याउ ।जे चलिआएको छ, चलिरहन्छ भन्ने उनीहरूको सोचाइ लाई मलजल नगरौ ।अन्यथा सभ्य र शान्तिपूर्ण समाज निर्माणमा यस्ता सोचाइहरूले सहयोग गर्दैनन्। त्यसैले गतिशील रहेको विश्व परिदृश्यमा हामी कहाँ छौं ? भन्दा पनि जहाँ छौं, त्यहाँबाट अघि बढ़ौ ।समतामूलक समाज बनाऊँन र समाजमा बिधमान कुसंस्कार र बिभेदहरू निर्मूल गर्न दलित र गैरदलित सवैको गति तीव्र रूपले बढाउ । हामीले गरेको खबरदारीको कारण सुझबुझका साथमा सारा काम छाडेर हतार–हतार विभेदका दोषीलाई आफ्नो पार्टीको नेता भन्दै निसर्त रिहाइको मागसहित प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्ने माननीय ज्यूले हिजो मात्र अर्को बिज्ञप्ति निकालेका छन।