बैशाख १२ सिन्धुपाल्चोक,विभेद बिरुद्ध अभियान– ‘आमा छिटै घर फर्क । म कुरिरहेछु ।’ यो भनाई पाँच वर्षकी रजिना विकको हो । उनी अझै तोते बोली नै बोल्छिन् । गत वर्षको भूकम्पले उनको घर भत्काइदियो ।
भूकम्प गएको केही समयपछि उनकी आमा उनलाई छाडेर हिडिन् । आमा कता गइन् ? उनलाई त्यो थाहा छैन् । तर, किन गइन् भनेर कसैले प्रश्न गर्दा वित्तिकै उनको जवाफ हुन्छ–‘पैसा कमाउन ।’
महाभूकम्पपछि सिन्धुपाल्चोकबाट विदेशिनेहरुको संख्या बढ्दो छ । सिन्धुपाल्चोकको सेलांगकट्टीस्थित दलित परिवारलाई पनि महाभूकम्पले नराम्ररी प्रभावित गर्र्यो । त्यसपछि श्रीमती विदेश पठाएको बताउँछन् रजिनाका बाबु जीतमान विक ।
जीतमानका अनुसार श्रीमती अहिले किर्गिजस्तानमा छिन् । तर, जीतमानले भनेजस्तै शान्ति विक किर्गिजस्तान पुगेको विश्वासिलो आधार छैन् । ऋण काढेर श्रीमतीलाई विदेश पठाएको उनी बताउँछन् । भन्छन् ‘अलिकति बारी थियो । सडक आएपछि त्यो बारी सडकमा पर्यो । बाँकी रहेको जग्गा र घर भूकम्पले पेल्दियो । अहिले अर्काको बारीमा छाप्रो हालेर बसेको छु ।’
सरकारले भूकम्पपछि केही नदिएको उनको गुनासो छ । भारतीय नाकाबन्दीका कारण मूल्य बढेको संकेत गर्दै उन्ले भने, ‘भूकम्प लागेपछि त झन् सस्तो हुनुपर्ने हो । खोइ अझै महगीँ बढेको छ ।’
सिन्धुपाल्चोकमा सग्ला घर छैनन् । भूकम्पपछि गाउँको जनजीवन नराम्ररी प्रभावित भएको थियो÷छ । भूकम्प लगत्तै तातोपानी नाका समेत बन्द हुदाँ थुप्रै बेरोजगार भए । यस्तै परिस्थितिका कारण बाध्य भएर श्रीमतीलार्ई विदेश पठाउनुपरेको उनी बताउँछन् ।
२६ वर्षका युवा जीतबहादुरलाई पढ्न लेख्न आउँदैन । उनकै भाषामा भन्दा उनको कुनै काम पनि छैन् । श्रीमती विदेश गएपछि जीतमान विक ६६ बर्षका बुवालाई स्याहार गरेर गाँउ बसेका छन् । जीतमानका बाबु प्यारालाईसिसले थलिएका छन् ।
अहिलेसम्म गाउँका विस्ट (माथिल्लो जाती) ले विदेशबाट आएका राहत सामाग्री आफूसमक्ष ल्याइदिने गरेको र अफ्टेरो पर्दा सहयोग गरेको जीतमान बताउँछन् । तर, सरकारले राहतको रकम नदिदाँ बिचल्लीमा परेको उनको भनाई छ ।
जीतमान छोरा रवि राम्रोसँग बोल्न सक्छन् । तर कान्छी छोरी रजिनाको बोली समेत भर्खरै फुट्दैछ । आखिर भर्खरै बोली फुट्दै गरेकी छोरीलाई छाडेर जीतबहादूरकी श्रीमती कता गइन् त ? के जीतबहादूरले भनेजस्तै उनी किर्गिजस्तान नै गएकी हुन् ?
जीतबहादुरको पारिवारिक अवस्था
—जीतबहादुरलाई पढ्न लेख्न आउँदैन ।
—उनका दुई छोराछोरी गाउँकै स्थानीय विद्यालयमा पढ्दैछन् ।
—छोरी बाबुलाइ घरेलु काममा समेत सघाउँछिन् ।
—भूकम्पका कारण उनको घरमा क्षति पुगेको छ ।
–अहिले अर्काको बारीमा छाप्रो हालेर बसेका छन् ।
—उनकै शब्दमा भन्नुपर्दा राहतको चामल खाएर बसेका छन् । आयश्रोत केही छैन् ।
—आयश्रोत नभएपछि ऋण काढेर श्रीमतीलाई किर्गिजस्तान पठाए । श्रीमतीले किर्गिजस्तानबाट फोन गरिरहेकी छिन् । पैसा पठाउँछु बिरामी ससूरा र छोराछोरीको स्याहार गर भनेकी छिन् ।
के नेपालबाट सिधैँ किर्गिजस्तान जान सकिन्छ ?
—माइती इन्डियाका संस्थापक बालकृष्ण पाण्डे नेपाल सरकारले महिला कामदारलाई किर्गिजस्तान पठाउन रोक लगाएको बताउँछन् ।
—किर्गिजस्तान लैजाने बहानामा विभिन्न दलालहरुले नेपाली चेलीहरुलाई भारत पुर्याउने गरेको उनको भनाई छ । कतिपय चेलीहरु त्यहाँबाट किर्गिजस्तानसम्मको यात्रा गर्न सफल रहेपनि धेरैजसो भारतमै बेचिने गरेको उनी बताउँछन् ।
–किर्गिजस्तान पुगेकाहरुले पनि गैरकानूनी हिसाबमा गएका कारण धेरै सास्ती खेप्नुपर्ने गरेको र त्यस सम्बन्धि उजूरीहरु माइती इन्डियामा आएको उनको भनाई छ ।
अरु के भन्छन् पाण्डे ?
— श्रीमती शान्ति विकले विदेशबाट फोन गर्ने गरेको जीतबहादुरको भनाई छ । यसवारे माइती इन्डियाका संस्थापक बालकृष्ण पाण्डे भन्छन््, ‘भारतमा नेपाली चेलीहरुलाई लगिन्छ । तर कहिल्यै शहर नदेखेका नेपाली चेलीहरु भारतका दिल्ली, कलकत्ता, मेरिट लगायतका शहरलाई नै किर्गिजस्तान संझन्छन् । उनीहरु त्यहाँ चर्को हिंसा सहेर काम गर्न बाध्य हुन्छन् । तर, परिवारलाई सुनाउँदा उनीहरुले थप पीडा महसूस गर्ने गरेका कारण पिडा लुकाउन चाहन्छन् । ’
— नेपाल भारत खुला सीमानाका कारण पनि कति चेली नेपाल हुदैँ भारत र त्यसमार्र्फत तेस्रो देश पुगे भन्ने पत्ता लगाउन जटिल छ । त्यसैकारण चेलीवेटी बेचबिखनबाट बच्नका लागि सबैभन्दा पहिले आफू नै सचेत हुन जरुरी रहेको पाण्डे बताउँछन् ।
—एउटी गाउँकी सिधा सादा अनपढ केटीलाई टुरिस्ट भिसामा किर्गिजस्तान पठाउँछु भन्नेहरु कस्ता होलान् ? पाण्डेको प्रतिप्रश्न छ । उनी भन्छन्, ‘यो गलत विषय हो र यस्तो विषयबाट हामी सबै बच्न जरुरी छ ।’-रातोपाटीमा समाचार छ |
No comments:
Post a Comment