सम्मानपत्र हैन साथ दिनुस् - गोपाल शिवा

मिडिया भनेकोे ‘आवाजविहीनहरूको पनि आवाज हो’ र विश्वभरि नै मिडियासम्बन्धी बनेको अवधारणा र मान्यता पनि यही हो । अझ पत्रकारिता राष्ट्रको चौथो अंग र अति नै संबेदनशिल पेशा भएकाले अत्यन्तै मर्यादित पनि छ। किनकि कुनै पनि समाजको विकास, प्रगति, र उन्नतिमा पत्रकारिता र पत्रकारको महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । समाजमा सचेतना ल्याउने, समसामयिक घटनाहरूको बारेमा सत्यतथ्य सूचना लिएर त्यसलाई जिम्मेवारीपूर्ण तरिकारले सम्प्रेषण गर्ने, सही समाचार र सही जानकारी जनतामाझ पुर्याउने कार्यमा पत्रकारिताको योगदान अतुलनीय रहने र हुने कुरामा दुई मत छैन ।

प्रवासको पत्रकारिता भनेको प्रवासका नेपालीको लागि गरिने पत्रकारिता हो । कुवेतमा एक दशक अघि सम्म  कामको व्यस्तता र प्राविधिक कमजोरीका कारण नेपाली माझ मिडियाको महत्व त्यति बढी सकेको थिएन । केही जागरुकहरुले झन्डै दशक अघि देखि मिडिया चलाए पनि समग्र नेपालीहरु सम्म त्यति पुग्न सकेको थिएन र एक किसिमले मिडीयाको महत्व पनि बोध भएको थिएँन  । तर पछिलो केहि बर्षमा झन्डै एक लाख भन्दा बढी नेपाली रहेको कुवेतमा मिडिया मात्र एक दर्जन पुग्न लागि सके । यस बाट एकातिर हामी आम नेपालीहरु सत्य र तथ्य युक्त समाचारका भोका हौँ भनेर प्रस्ट छ। भने अर्को तिर संसारको जुन जुन ठाउँमा हामी नेपाली समुदाय बढ्दै जान्छौ त्यहा अनलाइन पोर्टलहरु खोलेर सुचनाको सम्बाहक बनेर  नेपालीहरू बिच सम्बन्ध सेतुको काम गर्न हामी नेपाली पछी हट्दैनौ भन्ने स्पस्ट पारेको छ ।

आफ्नै चुनौती र अप्ठ्याराहरुको सामना गर्दै कुवेतमा रहेका नेपाली समाजमा सुचनाको हकलाई सू सुचित गराउने गहन जिम्मेवारी बोकेर अन्यायमा परेका नेपाली कामदारका विषय तथा आम नेपाली समुदायका गतिविधी पत्रकारिता मार्फत उठान गर्दै नेपाली मिडियाहरुले आएका छन् ।यसरि उठान गर्दा पत्रकारिताले देशको, नेपाली समाजको कमी कमजोरी देखाएका छन् र ती कमी कमजोरीहरु सुधार्ने बाटोसमेत सुझाएका छन् , नेपाली समुदायका चाहना आकांक्षा एव आवाजविहीनहरूको आवाजलाई प्रनिनिधित्व गर्दै सरकारसमक्ष पुर्याउँदै आएका छन  । अनि नेपाली नागरिक लाई सरकारका भावी कार्यक्रमबारे सुचित गराउँने देखि घरेलु कामदारमा आएर दुख पाएको चेलीबेटीहरुको आवाज उठाउँदै आएका छन  ।तलब नदिएर भोकभोकै अलपत्र परेकाको नेपालीको पुकार बनेका छन । बिना बाउको सन्तान सहित आफ्नै दिदीबहिनीहरु घर फर्किन लागेको कुराले भोलि सामाजिक बिकाराल रुप लिन सक्छ भनेर खवरदारी गर्दै आएका छन  । लागु औषध , अपराधिक क्रियाकलापमा नेपाली समुदाय मुछिएको कुराले नेपाली समाजमा चिन्ताको बिषय थपिएको भनेर कुरा उठाउँदै आएका छन  । नेपालीहरु आपत बिपतमा परेकोहरुको  पीडालाई जस्ताको त्यस्तै टिपेर मनकारी सम्म पुराएर सहयोग जुटाउदै आएका छन् ।  नेपाली समाज र दुतावास बीच सम्बन्ध सेतु बन्ने देखि  यिनका गतिबिधि संसार भरि प्रवाह गरेर सुचित गरेका छन् ।

तर अहिले देखिएको सत्यता के हो भनेः कुबेतमा नेपाली पत्रकारिता अहिले यस्तो संघारमा उभिएको छ कि हरेक धु्रवबाट थिचिएको छ । आफु भित्रैबाट, बाहिरबाट, तलबाट र माथिबाट । समग्रमा भन्नु पर्दा कुबेतमा नेपाली पत्रकारिताले जस कम अपजस वढि कमाएको छ । फलस्वरूप एक प्रकारको आशंका, पत्रकारिता र पत्रकारलाई दुश्मन देख्ने समाजका बुद्धिजीवीहरु पत्रकारितालाई लाइ बन्द गर्ने र पत्रकारको मुख बन्द गराउने प्रयास समेत भैरहेका छन् । भने अर्को तिर दर्जनौ मिडिया नेपाली समुदाय लक्षित् भएर खुले पनि यो प्रवासमा नेपाली समुदायको हकहितको आवाज दरिलो बनेर उठाउने पनि हिम्मत पत्रकारमा छैन किनकि एक थरि पत्रकारितामा चासो र हुट्हुटिले प्रवेश  गरेका छौ ।भलै  पत्रकारीताको क्षेत्रमा प्रवेश गर्नको लागि न कुनै शैक्षिक योग्यताको  सर्टिफिकेट न कुनै क्षेत्रमा काम गरेको अनुभवको नै चाहिन्छ तर जो पत्रकारिताको अभ्यास गरिरहेको छौ न त्यो हाम्रो खास पेसा पत्रकारिता हुन सकेको छ नत पत्रकार नै बन्न सकेका छौ । फलस्वरूप सार्वजनीक सरोकारका विषयहरुप्रति  गद्धारी र लज्जापन पचाएर मुकदर्शक वा एकपक्षीय वनेर बसी दिन्छौ अनि श्रीमान प्रदेश गएको बेला श्रीमती पोइला गएको , कुकुरलाई संगिनी सुई लगाएको,गोरु काटेर खानेहरूलाई जेल हालेको समाचार छाप्नु, प्रचारप्रसार गर्नु नै धर्म ठानी रहेका छौ । यसो त कुनै भुल हुंदै हुंदैनन् गर्दै गर्दैनन् भन्न सकिन्न तर प्रतिस्पर्धाको वा सस्तो लोकप्रियताको नाममा पस्किएका आलोकाँचो समाचारले समाजलाई पत्रकारिता प्रति बिस्वश्नियता हराउन नदिउँ ।सानोमात्र गल्तिले पनि समाजमा ठुलो नोक्सानी पुर्याउन सक्ने भएकाले हरेक अवस्थामा सावधानी अपनाउन र जिम्मेवारि बनौ ।यसो भनेर पत्रकार र पत्रकारिता प्रति वितृष्णा पैदा गराउने मेरो अभिप्राय होइन । कदापि होईन ।पत्रकारीता क्षेत्रमा लागेर अनुकरणीय काम गर्ने नया र अग्रज पत्रकारहरु प्रति म सधै नमन गर्छु ।

पछिल्लो केहि बर्ष मिडियामा अबाद्द भएर समाजमा भिजे पछी नेपाली समाजको अपेक्षा र चाहना के हो भन्ने बुझ्न सिकायो । समाजका ठुला र पहुच भएका हरेक कार्यक्रममा समानित हुनेहरुको बोली र ब्यबहारमा अर्थहरु कहाँ लुकेको हुन्छ हेर्न सिकायो । सामान्यतया यिनको ब्यबहारले नेपाली समाजमा बर्षौ देखि थेक्रिएर  बसेको आचरणको ढुंगालाई नचलाई तरङ्गको छाल र बाछिटा टिपेर अपबादमा समाचार लेखने पत्रकार बनायो ।यदि अपबादमा कसैले यो मझादार बाट बाहिर निस्केर अहिलेसम्म पनि राज्यद्धारा दबाइएका वा पछाडि पारिएका र यता आएर दुख पाएका नेपालीहरुको बारेमा लेख्यो भने कि त त्यसलाइ वर्ग स्वार्थका तक्मा भित्र बाहिर सवै तिर बाट छाती भरि लगाई दिने काम हुन्छ कि त त्यसलाई आचरणको ढुंगा टिपेर रक्ताम्य पारिन्छ । तर यो दृश्य देखेर सहकर्मी, समाज ,  समाजसेवी एवम् वुद्धिजीवीवर्ग अनि समाजका दर्जनौ संघ सस्थाहरु मौन भएर टुलुटुलु हेरीरहेको पनि देखियो  ।

मेरो लेख कुनै व्यक्ति, संस्था र पार्टी प्रति ईङगीत गरेको पनि हुदै होईन । तर उदेक लाग्दो कुरा त के छ भने आवाज विहिनहरुको आवाज हो पत्रकारीता’ भन्ने बुझेर पनि समाजलाई सु–सुचित बनाउने पत्रकारको दायित्व निर्वाहा गर्दा एउटा पत्रकार रक्ताम्य बनेको देखेर नबोल्ने संघ सस्थाहरुले सस्थाको कार्यक्रममा बोलाएर खादा लगाई सम्मान गरेको नि देखियो ।यसरी खादा लगाई सम्मानपत्र दिनुको के अर्थ ? सुचनाको स्रोत र संरक्षक समाज नै हो, समाजमा आमूल परिवर्तन र आममानिसको सोचमा परिवर्तन ल्याउन सुचित हुन् जरुरि छ किनकि राजनीतिक आस्था र आफ्नो स्वार्थपुर्तिको लागि बनाउने समाचार होश या समाजसेवाले कहिल्यै समाज परिवर्तन गर्न सकिदैन ।  त्यसैले आग्रह छ सम्मान पत्र हैन सत्य तथ्य लेख्ने पत्रकारलाइ साथ् , बोलिदिनुस किनकी पत्रकार भनेको  कुनै जात, कुनै पार्टी र कुनै रङ्ग बिनै यो समाज लाइ सुधार गर्न समाजको पहरेदारी गर्ने व्यक्ति /सस्था हो ।

 तसर्थ गहन जिम्मेवारीका साथ कुवेतको नेपाली दुतावास ,नेपाली संघ सस्था र नेपाली मिडियाले विगतका कमि कमजोरीलाई भुलसुधार गर्दै आफ्नो भुमिकालाइ सच्याउदै कुवेतमा रहेका नेपालीहरुको सम्श्यालाई निराकरण गरेर , एक अर्कामा भाइचाराको सम्बन्ध स्थापाना गरेर  सम्पूर्ण नेपालीहरुको जात, भाषा,धर्म र सस्कृतिलाइ समेटेर समग्र नेपालको सामाजिक, आर्थिक तथा पर्यटन विकाशका लागि भुमिका खेल्नु पर्छ  । हामि सवैको भावी जिम्मेवारि भएकोले बेलैमा अलि फराकीलो दिमागले सोचौ किनकि  संसार बदल्नको लागि सुरुवात आफैँबाट गर्नुपर्छ ।