तपाई लामो समय देखि दलित महिला संघमा रही काम गर्दै आउनुभयो र अहिले संस्थाको अध्यक्ष समेत बन्नुभयोे, अब त झन् आफनो दायित्व बढ्यो होला नि ?
पहिला भन्दा झन् धेरै दायित्व बढेको छ । पहिला केन्द्रीय सदस्य र महासचिव भएर कामहरु पनि गदै आएकी हुँ । महासचिव भएको वेला मैले सस्थागत रुपमा होस् या दलित महिलाहरुलाई संगठित गर्ने र सशक्तिकरण गर्ने सवालमा आफुले सक्ने कामहरु गर्दै आइरहेको छु । र अहिले आफै अध्यक्ष भएपछि थप जिम्मेवारी बढेको छ । एउटा सस्थालाई अगाडि बढाउन र त्यसमा फेरि दलित महिलाहरुलाई दलित भित्रको आन्दोलनमा पनि समावेश गराउनेछु भन्नेमा म बढी जिम्मेवारी हुनेछु । यसो भनिरहदा दलित महिला संघ दलित महिलाहरुको नेतृत्व गर्ने एउटा संस्था हो । यति बेला हाम्रो माझ नयाँ सविधान आएको छ । त्यहा थुप्रै कुराहरु लेखिएका छन् ,त्यो कार्यान्वयनको लागि समस्या छ । दलितका लागि, महिलाका लागि त्यहा राखिएका प्रावधानहरु थोरै मात्रामा राम्रा छन् र त्यसलाई कार्यान्वयनका लागि कानुन बनाएर भनिएको छ । कानुन बनाएर भन्ने ठाउँमा कानुन कहिले र कस्तो बनाउछन् भन्ने विषयमा हामी विभिन्न सरोकारवालाहरुसग छलफल चलाएर जस्तै कानुन बनाउने सम्बधित निकायहरुमा, गृहमन्त्रालय, न्यायपालिका,नागरिक समाज लगायत सबै माझ हामी छलफल गरेर अगाडि बढ्नको लागि म र दलित महिला संघ जिम्मेवारीका साथ लाग्नेछौं ।
दलित महिला संघले महिला र दलितको मुद्दा मात्र नहेरेर समग्र दलित मुक्तीको लागि पनि काम गर्दै आएको छ । र यही बीचमा संविधान पनि जारी भएको छ तर पनि महिला उत्पीडनका घटनाहरु आइरहेका छन् । यसमा दलित महिला संघको भुमिका कस्तो रहन्छ अब ?
अहिलको अवस्था हेर्दा हाम्रो अगाडि धेरै चुनौतीहरु छन् । मुख्यत दलित महिलाहरुमा जुन विभेद भईरहेको छ, जुन किसीमका हिंसाहरु भइरहेका छन् जस्तै छुवाछुत, बोक्सीको आरोपमा, दाईजोप्रथाको नाममा , बालविवाहको नाममा ,चेलीबेटी बेचविखनको नाममा । यसको विरुद्धमा हामी लड्दै आईरहेका छौ र अरु सम्वन्धीत निकायहरुमा पनि सहकार्य र समन्वय गर्दे आइरहेका छौं । जस्तै संविधान निर्माणको काममा पनि दलित महिला संघले धेरै भुमिका खेल्यो । महिलाहरु र दलित महिलाको अधिकारलाई स्थापित गराउन जारी संविधानमा ३३ प्रतिशतको कुरा छ । तर त्यसमा पनि दलित महिलाहरुलाई कति प्रतिशत भन्ने कुरा समावेश छैन । दलित महिला भित्र पनि धेरै विविधता छ जनसंख्याको आधारमा यति प्रतिशत चाहि निश्चित हुनु प¥यो होइन भने त त्यहा दलित महिलाहरु पर्दैनन् सिमान्तकृत समुदायको पर्दैनन् , हिजो देखि जो टाठाबाठा छन् उनीहरुले यी पदहरुको अवसर पाईरहेका थिए भने अहिले पनि तीनै महिलाहरुले पाउछन् भनेर आइरहेका थियौ र आज पनि ३३ प्रतिशत भित्र पनि दलित महिलाको अधिकार र अवसर सुनिश्चित हुन पर्छ भन्नेमा हामी राष्ट्रिय स्तरमा वहस गर्दै आवश्यक रणनीतिहरु बनाउने प्रकृयामा छौ. । मेराे नेतृत्वमा दलित महिलाहरुलाई संगठित गर्ने र सशक्तिकरण गर्ने सवालमा बढी लाग्छु । आफुले सक्ने
रणनीति त बनाउदै हुनुहुन्छ, त्यसलाई कार्यान्वयन गर्न कसरी अगाडि बढ्नुहुन्छ ?
संविधानमा महिलाहरुलाई दिइएको प्रावधानमा कानुन बनाएर भन्ने छैन तर दलितको सवालमा मात्रै कानुन बनाएर भनिएको छ र त्यो कानुन बनाएर भन्ने कुरामा कानुन बनाउन हामीले सम्वन्धित निकायमा पहल गर्नु प¥यो । कानुुन बनाउ भनेर हामी धेरै सग छलफल गर्दा कानुन त दश वर्ष पछि पनि बन्छ या नबन्न पनि सक्छ भन्ने छ । साथै कानुनु बनाउदा दलित मैत्री बनाउ भनेर हामीले जोड दिनुपर्छ र त्यसलाई कार्यान्वयन गराउनमा समेत दवाव दिनुपर्छ । त्यस्तै कतिपय कानुनहरु बने पनि ती कार्यान्वयन हुन सकिरहेका छैनन् । जस्तै छुवाछुतको कानुन बनेको छ तर अझै विभेद हटेको छैन । त्यस्तै नहोला भन्न सकिदै र यसको लागि हामी दलितहरु , राजनीतिक दल र सवै कार्यान्वयनको लागि चाहि जोड दिनुपर्छ । यसको लागि नागरिक समाज, अर्काे राजनितिक दलहरु र अर्को छ र अर्काे राष्ट्रिय दलित आयोग पनि छ यी तीन ओटालाई चाहि एकै ठाउमा ल्याएर दवावमुलक ढंगबाट दलितका मुद्दाहरु स्थापित गराउन लाग्नुपर्छ ।
दलित महिलाका समस्यालाई प्याकेजमै समाधान गर्न कसरी अगाडि बढ्न सकिएला ?
हामीले पहिलो त शिक्षामा दतिलहरुलाई अलि बढि नै जोड दियो भने शिक्षित भएर उसले आफनो अधिकारको लागि बोल्न सक्छ भन्ने हो । जस्तै म अलिकति पढेलेखेको छु भने त्यो विभेद गर्ने कम हुन्छ । त्यसैले पहिलो शिक्षामा जोड दिनुपर्यो । यसका लागि हामीले अहिले स्कुलमा भर्ना देखि ल्याएर छात्रवृत्ति प्रदान गर्ने अनि सरकारले दिने छात्रवृत्तिको बारेमा पनि दलित छात्रछात्राहरुलाई जानकारी गराउने काम गराउदै आएका छौं । दोस्रो कुरा आर्थिक रुपमा सम्पन्न हुनुपर्छ । आर्थिक रुपमा ससक्त भए भने उनीहरुले आफनो जीवनलाई सजिलैसंग अगाडि बढाउन सक्छन् । तेस्रो समान सहभागितामा जोड दिएका छौं । गाविस देखी जिल्लासम्म र जिल्लादेखि राष्ट्रिय स्तरमा र नीजी तथा सरकारी क्षेत्रहरुमा दलित महिलाहरुको सहभागिता बढाउनु पर्छ । यो भए मात्र दलित महिलाहरु सक्षम, सबल र सम्पन्न बन्न सक्छन् र यसको लागि दलित महिला संघ निरन्तर रुपमा लाग्नेछ ।
साभार :- दलित अनलाइन
No comments:
Post a Comment