चैत्र १६ , विभेद बिरुद्ध अभियान - जातीय छुवाछुत प्रथा सामाजिक कुरीति र अन्धविश्वासको परिचायक हो | सदियौ देखिको जातीय अपमान र पीडाको पीडाबोध हो | जसले मानवीय जीवनको आत्म स्वाभिमान माथि गम्भीर रुपले ठेस पुरयाउने काम गरेको छ | जातका आधारमा कोही छुत हुने कोही अछुत हुने | धर्म र संस्कारको पगरी गुथेर आफुलाई उच्च स्थानमा पदासिन गराउने अहंकारबादी सोच र चिन्तनले मानिस मानिस बिच विभेदको पर्खाल चुलिदै गयो | सानो र ठूलोको विभेद कथित जातीय छुवाछुत प्रथामा अत्यन्तै नीर्घिनी बन्दै गयो | जसका कारण मानब जाति र उसले सिर्जना गरेको सभ्यतालाई समेत दुस्प्रभाब र प्रदुषित पार्ने काम भएको छ | कला कौशल र सिर्जनाका धनि जसको श्रम र सिर्जनाले सामाजिक जीबनपध्दति एबम संरचना क्रियाशील ,परिष्कृत र जिबन्त छ | समाज शुसोभित र चलायमान छ | अझ भन्ने हो भने सामाजिक इज्जत र प्रतिष्ठा निरन्तर संचालित छ | तर समाजका निर्माता, भरणपोषणकर्ता र सृष्टि विधाताहरु क्रुर अमानवीय जातीय कुप्रथाको सिकार बन्न बाध्य छन् | प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष जानिदो वा नजानिदो ढंगवाट कुनै न कुनै रुपमा उत्पीडित दलित समुदायमाथि गरिने सम्पूर्ण खाले विभेदको अन्त्यको निम्ति जागरण र जागृतिका स्वरहरु घन्काई छुवाछुतको समुल अन्त्य गर्न गीत र संगीतको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको हुन्छ |
जातीय छुवाछुतको अन्त्य गरि समतामुलक समाज निर्माणगर्ने उध्देश्यका साथ संगीतको माध्यमबाट चेतनाको अभिबृध्दी गर्ने उध्देश्यले संदेशमुलक गीतहरुको संगालो दलित आवाज दलितहरुको एकताको आवाज हो | यसलाई केहि बर्षबाट सार्वजनिक गरिएको थियो तर अपेक्षाकृत ढंगबाट यसको प्रचार प्रसार हुन सकेन | ढिलै भएपनि सबैमा संगीतको यो आवाज तरंगित भई जातीय छ्वाछुतका विरुध्दमा एकताबध्द हुन उत्प्रेरणा जागोस भन्ने अभिप्रायले गीतलाई सार्बजनिक गरिएको हो | यसले दलितहरुको समस्यालाई उजागर गर्ने र समाजको कुसंस्कारलाई जरैदेखि फ्याल्ने काम गरेको छ | चाहे गाउमा होस् चाहे शहरमा जहाँ सुकै हुने विभेद खासगरी जातीय छुवाछ्त अन्त्य गर्न गीतले संदेश प्रवाहित गरेको छ | यसै गीति एल्बमबाट देश बिदेशका घटनाहरु ...... यहाहरु समक्ष प्रस्तुत गरिएको छ | देश बिदेशका विभिन्न घटना र बिषयबस्तुका संदेशहरुलाई गाउका दुर दराजमा गई संदेश प्रवाह गर्ने काम गन्धर्व दाईहरु सामाजिक तिरस्कार भोग्न बाध्य छन् | उनीहरु सूचना र संचारका संवाहक हुन | सारंगी रेट्दै मधुर भाकामा गीत गाउँदा सबैका मन मुटु , खुसी र हर्षले चुम्छन अनि झुम्छन | खुसी र आनन्दको बर्षा हुन्छ | तर बिडम्बना कला र सिर्जनाका खानी उहांहरु माथी अपमान गरिन्छ र घृणा गरिन्छ | त्यसर्थ देश बिदेशका घटना सुनाउने उहाँहरुलाई जातीय छुवाछुत अन्त्यका लागि र अछुत भन्ने नामै मेटाउनका लागी आव्हान गरिएको छ | त्यसै गरि सरसफाइमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्ने सफाई मजदुर माथी पनि ज्यादै अशोभनीय ढंगको ब्यबहार छ | यो व्यवहार पनि न्याय संगत छैन | त्यसर्थ हामी कल्पना गरौ सडकका गल्लि र चौकहरु सफा गर्न १ दिनमात्र ढिला गर्ने हो भने यहाँ कस्ता समस्याहरु देखा पर्छन होला ? त्यसर्थ उहाँहरु माथी जुन किसिमको अपमान छ यस्तो अपमान अब सहेर बस्ने होइन जुझारु एकताका साथ छुवाछुतको अन्त्य गर्न र अछुत भन्ने नामै मेटाउनका लागी एकजुट हुनुपर्ने संदेश पनि गीतले प्रदान गरेको छ
|
लेखक एबम प्रस्तुत गीतका संगीतकार युक्तलाल बिश्वकर्मा नेपाल उत्पीडित जातीय मुक्ति समाजको केन्द्रीय सदस्य हुनु हुन्छ 
No comments:
Post a Comment