आज म केही साथीहरुले सामाजिक संजालमा उललेख
गरेको र मलाई ट्याग गरेका दलित सम्बन्धि कुराहरुमा केन्द्रित हुदै केहि लेखन मन
लाग्यो ।मनुस्मृतिको घिन लाग्दो चातुरबर्णमा आधारित सुद्र (अछुत ) बनाएकाहरु
(जसलाई अहिले उत्पीडित र दलित भनेर बुझिन्छ ) को पीडा र संबेदनाको अनुभवलाई आत्मा
साथ गर्दै समाज परिवर्तन र दिशाबोध गराउछु भन्ने बुदिजिबि र समुह दुवारा समय समयमा
यो जुकरबक क्याफेको सामाजिक भितोमा सकरात्मक भन्दा नि नकरात्मक सब्द मिस्रित
व्यक्त चिन्तनका अध्यारा पाटाहरु, बिचारहरु पढ्दा हजारौ टाउका भएका शेषनाघहरु नै भएको हो आत्मबोध हुन्छ
।
यधपी समग्रमा भनु पर्दा सर्बाधिक स्वीकृत व्यक्तित्व बुद्ध र सर्बाधिक
घृणासपद व्यक्तित्व हिटलर दुबै थरि बिचारका, चिन्तनका सुद्र (अछुत ), दलित समुदायमा छन् । अब यी दुवै पक्षलाई शक्तिको रुपमा पर्योग
गर्ने समय भएको छ । सकरात्मक त् त्यतिकै सकरात्मक छ त्यसलाई सुधारको आवश्यकता
पर्दैन र त्यसलाई कुनै खोल लगाएर प्रस्तुत गर्नु पर्दैन तर नकरात्मक कुरालाई
सकरात्मक रुपमा बदलिनु पर्छ । व्यक्तिगत स्वार्थ र अलगाववादी मानसिकताका कारण
केहीले इतिहास देखि सुद्र (अछुत ), दलित भनेर अनेकौ तय तरिकाले
अपव्याख्या गरीदिँदा यो सुद्र (अछुत ) दलित समुदायका बारेमा के हौ हामी र हाम्रो
मुख्य समस्या के हो भनेर केही भ्रम सृजना भएको पाइन्छ । तर हजारौ बर्ष शोषित
उत्पीडित भएकोलाई सूद्र,दलित त्यतिकै भएका हैनौ भनेर व्यहोरालाई गाली गरेर बस्ने दिन छैन अब
।
यथार्थमा गहिरिएर बर्णश्रमि समाज भित्र यसले
सिर्जना गरेको शोषण उत्पीडन निर्मुलको उपाय खोज्ने हो भने अवस्था सकरात्मक छैन ।
खास गरि सुद्र (अछुत ) बनाएकाहरु सबैको सही प्रतिनिधित्व तब मात्रै हुन्छ, जब बर्णश्रमि समाज भित्र सुद्र (अछुत) बनाएकाहरु साझा समस्या पहिचान
गरेर सूनिश्चित हुन्छन । अहिले जे जति सुद्र (अछुत), दलित उत्पीडित को दाग मेटाउने काम
भन्दा नि सब्दको आछेप लगाउने प्रकृयाहरु भएका छन् ति सबैले अरु सुद्र (अछुत), दलित समुदायलाई अझ छायाँमा पारिरहेको
अवस्था छ ।
हामी एक भएर हाम्रो समस्या पहिचान गरेर अघि
बढ्नु पर्ने बेलामा हामी लाई सम्झाउने दलितका बुदिजिबि साथीहरु आफैले ठीक ढंगले
बुझ्न नसकेर अलिकति असमयमा बहस शुरु गर्नुभएको छ ।अब बन्ने नया संबिधानमा सुद्र
(अछुत ) दलित बनाएकाहरु लाई न्यायोचित ब्यबस्था गराउने यो बेला के दलित हौ र हैनौ
भन्ने बहसको उपयुक्त समय हो ? कुनै युगमा बर्ण सोचले तयार गरेको सुद्र लाई हाम्रा अग्रजले जे जस्तो
कारणले दलित भनेर बुझाउने काम गरे पनि अहिलेका समस्याको व्याख्या गर्न सकने भन्ने
दलित सब्द नै छ । सुद्र या दलित निश्चित रुपमा हामी उत्पीडित भएका कमि दमै सार्की
लगायत् अन्य २५ ओटा जतिको बुझाई हो ।
सुद्र
वा दलित , उत्पीडित
भन्दा पनि राज्यको चरित्र र ब्यबहारिक सामाजिक ब्यबस्था प्रमुख कुरा हो । हामीले
सुद्र वा दलित , उत्पीडित
को पक्षमा कुन सब्द उपयुक्त हुन्छ भनेर अवलम्बन गर्ने कुरालाई स्थायी सिद्धान्तका
रुपमा व्याख्या गर्नुहुँदैन । मुल कुरा हामीले हेर्ने भनेको त्यो राज्यको चरित्र
कस्तो छ ? सबै
नागरिकलाई राज्यको मुलधारमा ल्याउन कतिको कानुनी प्रक्रियालाई ब्यबहारिक रुपमा
लागु गर्छ । मानबिय मूल्य मान्यतामा आधारित हो कि, सामन्ती सोच बोकेको हो कि ? यो हेरिनुपर्छ । सुद्र या दलित हो कि
हैन भन्ने कुराले यो तय गर्दैन ।
अहिलेको यो गम्भिर परिस्थितिमा सुद्र (अछुत ), दलित
अगुवाहरु धेरै सचेत र जिम्मेवार भएर लाग्नु पर्ने अवस्था छ । यति बेला
गरिएको थोरै गल्तीले हाम्रै समुदाय बीच भावनात्मक फाटो आउनसक्छ । जो जस्को पक्ष वा
विपक्षमा रहेपनि त्यो हुन दिनुहुन्न । मुल कुरा कसरी सुद्र (अछुत ) दलितहरुले
राज्यबाट बढी अधिकार पाउने भन्ने हो । दुःखको कुरा, कहलिएका सुद्र (अछुत ) दलित अगुवा र विद्धानहरु अहिले कोही एकातिर कम्मर
कसेर लागेका छन्, भने कोही बुख्याचा भएका छन् । उनीहरुको दायित्व समुदायलाई सही
मार्गनिर्देश गर्न सहयोग गर्ने हो । जुन पटक्कै भइरहेको छैन ।
अन्तमा बिभिन् सिप र कलाले पोख्त भएका हामी
साठी लाख श्रमजीबीहरु जो कुनै काल खण्ड देखि सुद्र (अछुत ) दलित पारिएकाहरु
समतामुलक पहिचान र अस्तित्व सहित एक भएर
बाँच्न सकौं ।नयाँ संविधानमा बाट नै प्रदत गर्ने आएको मौकालाई हामी सबै मिलेर
हाम्रै पक्षमा प्रयोग गर्न सकियोस् । सुभ
समय
No comments:
Post a Comment